Ustawa o samorządzie gminnym (dalej ustawa) w art. 30 ust. 1 określa, że wójt (burmistrz, prezydent miasta) wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa. Dalej wylicza, że do zadań wójta należy w szczególności:

1. przygotowywanie projektów uchwał rady gminy;
2. opracowywanie programów rozwoju w trybie określonym w przepisach o zasadach prowadzenia polityki rozwoju;
3. określanie sposobu wykonywania uchwał;
4. gospodarowanie mieniem komunalnym;
5. wykonywanie budżetu;
6. zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych.

W Statucie Gminy Czchów znajdują się następujące, szczególne zadania burmistrza:

1. przygotowywanie projektów uchwał Rady;
2. przygotowywanie wszelkich spraw, o których stanowi Rada, zwłaszcza przygotowywanie projektu budżetu, a po uchwaleniu jego wykonywanie;
3. ustalanie planu wykonania budżetu, informowanie mieszkańców Gminy o założeniach projektu budżetu, kierunkach planu społeczno-gospodarczego i wykorzystaniu środków budżetowych;
4. prowadzenie prawidłowej gospodarki finansowej Gminy;
5. gospodarowanie mieniem komunalnym;
6. składanie Radzie sprawozdań ze swojej działalności;
7. rozpatrywanie wniosków i opinii Komisji kierowanych do Burmistrza oraz informowanie wnioskodawców o sposobie ich rozstrzygnięcia.

Ustawowym zadaniem burmistrza jest gospodarowanie mieniem komunalnym. Ustawa przyznaje burmistrzowi upoważnienie do jednoosobowego składania oświadczeń woli w imieniu gminy w zakresie zarządu mieniem. Burmistrz może upoważnić do składania tych oświadczeń swojego zastępcę samodzielnie albo wraz z inną osobą. Informację o stanie mienia Gminy Czchów burmistrz zamieszcza w sprawozdaniu rocznym z wykonania budżetu Gminy Czchów.

Kolejnym zadaniem Burmistrza Czchowa jest wykonywanie budżetu, tzn. realizowanie uchwały budżetowej podjętej przez radę. Wykonywanie budżetu wiąże się z gminną gospodarką finansową, uregulowaną w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

Zgodnie z art. 60 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym burmistrzowi przysługuje wyłączne prawo do:

1. zaciągania zobowiązań mających pokrycie w ustalonych w uchwale budżetowej kwotach wydatków, w ramach upoważnień udzielonych przez radę gminy;
2. emitowania papierów wartościowych, w ramach upoważnień udzielonych przez radę gminy;
3. dokonywania wydatków budżetowych;
4. zgłaszania propozycji zmian w budżecie gminy;
5. dysponowania rezerwami budżetu gminy;
6. blokowania środków budżetowych, w przypadkach określonych ustawą.

W kompetencjach burmistrza pozostaje zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych.

W myśl art. 31 ustawy burmistrz kieruje bieżącymi sprawami gminy, a także reprezentuje ją na zewnątrz.

Ustawa reguluje także szczegółowo zadania burmistrza w przypadku wystąpienia klęsk żywiołowych, co związane jest ze szczególnym zagrożeniem dla życia i zdrowia ludzi oraz zagrożeniem dla mienia. Burmistrz ogłasza i odwołuje alarm i pogotowie przeciwpowodziowe, a także opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią. Burmistrz z obszarów bezpośrednio zagrożonych może zarządzić ewakuację, jeżeli w inny sposób nie można wyeliminować bezpośredniego niebezpieczeństwa dla życia ludzi lub dla mienia. Jeśli zostanie wprowadzony stan klęski żywiołowej burmistrza obowiązują zasady określone w odrębnych przepisach.

Kolejną kompetencją burmistrza jest wydawanie decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej, o ile inne przepisy nie stanowią inaczej. Burmistrz jest organem pierwszej instancji w postępowaniach administracyjnych w indywidualnych sprawach należących do rzeczowej i miejscowej właściwości gminy. Decyzje wydawane są w trybie i na zasadach wyszczególnionych w Kodeksie postępowania administracyjnego (k.p.a.) lub w innych przepisach proceduralnych. Organem odwoławczym od decyzji wydanej w pierwszej instancji jest samorządowe kolegium odwoławcze, chyba że uregulowania szczególne stanowią inaczej. Burmistrz wydaje także zaświadczenia zgodnie z wytycznymi zamieszczonymi w k.p.a.

Do kompetencji burmistrza, jako organu gminy, należy również stanowienie przepisów porządkowych. Przepisami tymi są akty prawa miejscowego wydawane w zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących w celu ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego.

Burmistrz jest także organem podatkowym i prowadzi postępowania podatkowe, których zasady i tryb określono w Ordynacji podatkowej.

Do zadań Burmistrza Czchowa należy również kierowanie Urzędem Miejskim w Czchowie.

Większość zadań burmistrza wynikających z art. 30 ust. 1 ustawy i opisanych jako „zadania gminy określone przepisami prawa” jest unormowana w innych ustawach. Obszary, w których ustawodawca nałożył na burmistrza określone zadania i kompetencje:

• ład przestrzenny, ochrona środowiska i przyrody, gospodarka nieruchomościami,
• gospodarka wodna i leśna, ochrona zwierząt i roślin, łowiectwo,
• drogi publiczne, ruch i transport drogowy, przewozy,
• czystość i porządek, gospodarka odpadami, zaopatrzenie w energię i wodę oraz odprowadzanie ścieków,
• sprawy gospodarcze i zamówienia publiczne,
• oświata i wychowanie,
• ochrona zdrowia i sprawy społeczne,
• kultura i sztuka, kultura fizyczna i turystyka, opieka nad zabytkami i cmentarzami,
• obronność państwa, bezpieczeństwo i porządek publiczny,
• sprawy stanu cywilnego,
• ewidencje i rejestry,
• obowiązki informacyjne,
• egzekucja administracyjna.